حجت عبدالهی‌پور- به گزارش دیارجنوب، مجتمع بندری پارس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز در منطقه پارس جنوبی با هدف توسعه خدمات حمل و نقل دریایی و صادرات و واردات محصولات صنعتی تعریف شده است.
به گفته مدیران نفتی، این مجتمع بندری به‌عنوان شاهرگ اصلی واردات و صادرات کالا در منطقه پارس جنوبی، یکی از عوامل مهم جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است که در آینده ارائه این خدمات آن شتاب بیشتری خواهد گرفت.
مجتمع بندری پارس با برخورداری ۲۵ پست اسکله و دو گوی شناور و بندر خدماتی پارس دارای ۱۰ پست اسکله با پس‌کرانه ۱۵۰ هکتار است که در سال‌های اخیر با وجود تحریم‌ها در رشد سرمایه‌گذاری در منطقه و تسهیل فرایند حمل و نقل دریایی نقش موثری داشته و به ارزآوری و درآمدزایی کشور کمک شایانی کرده است.
به عقیده برخی از کارشناسان انرژی، این بندر به‌عنوان مهم‌ترین زیرساخت در حوزه سیستم ترابری بین‌المللی کالا و محصولات در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با هدف بارگیری کالاهای صادراتی و تخلیه بارهای وارداتی از طریق کشتی‌ها از جمله صادرات محصولات پتروشیمی، میعانات گازی و گوگرد و همچنین پشتیبانی خدمات و تسهیلات دریایی و امکانات مورد نیاز سکوها ایجاد شده‌است.
دی‌اتیلن گلایکول، کود اوره، بوتان، پروپان، پارازایلین، مونو و تری اتیلن گلایکول، هوی‌اند، پلی اتیلن سبک و سنگین، میعانات گازی، سیمان و متانول مهم‌ترین کالاها و محصولات غیرنفتی هستند که سالانه از این بندر به کشورهای دیگر صادر می‌شوند.
بدیهی است این بندر یکی از بزرگ‌ترین و منحصربه‌فردترین بنادر صنعتی خلیج فارس محسوب می‌شود که فقط حوضچه شماره یک آن دارای ۱۰ پست، اسکله و حوضچه شماره دو با ۱۵ پست اسکله با ظرفیت اسمی ۴۰ میلیون تن است.
علاوه بر آن، وجود ترمینال کانتینری، انبارهای روباز و سرپوشیده برای نگهداری کالا، اسکله اختصاصی شناورهای عملیاتی و تدارکاتی، اسکله اختصاصی به‌منظور پهلوگیری شناورهای نفتی و سوخت‌رسان، RMG برای تخلیه و بارگیری کانتینر و موقعیت سوق‌الجیشی و نزدیکی آن به مجتمع‌های پالایشگاهی و پتروشیمی و همچنین صنایع پایین‌دستی باعث شده نقش راهبردی و موثری را صادرات و واردات کالا در این منطقه استراتژیک بازی کند.
این مجتمع بندری با تعریف ماموریت ویژه و مدیریت صحیح، تدوین چشم‌انداز توسعه‌طلبانه و ایمن برای آن، در صادرات محصولات غیرنفتی اما پرخطری مثل گوگرد نیز عملکرد موفقی را ثبت کرده است.
همه این مزایا و امکانات موجبشده که امروزه این بندر به‌عنوان شاهراه واردات و صادرات پایتخت انرژی ایران شناخته شود؛ چراکه نقش بی‌بدیلی را در توسعه اقتصادی، صنعتی و انرژی منطقه پارس جنوبی ایفا می‌کند.
بنا به ادعای مدیران نفتی، انبار مکانیزه صادراتی گوگرد، توان پهلودهی همزمان به 25 فروند کشتی به‌صورت همزمان، توان تخلیه کالاهای فوق سنگین باتوجه به کیسونی‌بودن اسکلههای 1 و 2 بندر خدماتی پارس، تامین برق ساحلی برای استفاده از شناورهای عملیاتی، دارا بودن ظرفیت صادرات فراورده‌های مختلف با ظرفیت اسمی یک میلیون تن گوگرد به صورت گرانول، سه میلیون TEU کانتینر، شش میلیون تن تجهیزات آزمایشگاهی و 30 میلیون میعانات گازی و سایر موارد پتروشیمی در جذب نگاه سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به این بندر مهم و خدماتی نقش بسزایی داشته و دارد.
با این تفاصیل می‌توان گفت که مجتمع بندری پارس یکی از کامل‌ترین زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی استان بوشهر است که در توسعه اقتصاددریامحور بسیار تاثیرگذار است.
این بندر به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و نقشی که در توسعه حمل و نقل دریایی و صادرات محصولات صنعتی و غیرنفتی پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های پارس جنوبی ایفا کرده، پیوند مستقیمی با توسعه اقتصاد دریامحور و توسعه پایدار دارد.
همچنین این مجتمع بزرگ بندری با ارزآوری مستقیم، اشتغال پایدار، جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و… ارزش‌های افزوده‌ای را برای اقتصاد این منطقه و ایران ایجاد کرده است.
طبق آمارها، مجتمع بندری پارس در صادرات محصولات پتروشیمی پس از بندر شهید رجایی دومین بندر مهم کشور شناخته می‌شود که با استفاده از ظرفیت‌های دریا در دکترین اقتصاد دریامحور ایران جایگاه مهمی را از آن خود کرده است.
طبق بررسی‌های نگارنده، مجتمع بندری پارس در سه ماموریتی که در سند «توسعه دریامحور تا ۱۴۱۴» برای بندرهای خدماتی بخش انرژی تعریف شده که شامل افزایش تاب‌آوری صادرات انرژی در برابر تحریم‌ها، کاهش هزینه کل زنجیره لجستیک و جلب سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع با ارزش افزوده بالا می‌شوند، نقش فعال و موثری را بازی کرده است.
البته این مجتمع با همه عظمتی که دارد اما ضعف‌های را در ساختار خود دارد که بارزترین آن‌ها معطوف به وابستگی تک‌محصولی، ساختار «بندر شرکتی/سازمانی» و ضعف زیرساخت ترانشیپ و ترانزیتی آن است.
این ضعف‌ها به مانعی برای نزدیک شدن این بندر خدماتی به مدل‌های جهانی خود شده است؛ چون در کانتینربری و حمل کالاهای متفرقه به دلیل کمبود تجهیزات انتقال و باراندازی کانتینری دارای محدودیت‌هایی است و از این رو در رقابت با بنادری مثل بندر جبل‌علی امارت متحده عربی عقب افتاده است. بدون تردید، می‌توان با رفع ضعف‌های ساختاری این بندر، آن را به بندری مهم در منطقه خاورمیان تبدیل کرد که البته تحریم‌ها در این عقب‌افتادگی‌ها بی‌تاثیر نبوده است.
به هر روی، همان‌گونه که کارشناسان حوزه انرژی اشاره کرده‌اند، مجتمع بندری پارس به عنوان گلوگاه‌های تجاری و مراکز انتقال کالاهای صادراتی غیرنفتی در همه سال‌های فعالیتش در تقویت و توسعه تجارت بین‌المللی ایران کشورهای دیگر سهم قابل‌توجهی را برعهده داشته است؛ زیرا این بندر با داشتن زیرساخت‌های پیشرفته و ظرفیت‌های بالای بارگیری، به رونق صادرات غیرنفتی و تنوع‌بخشی به اقتصاد کشور کمک زیادی کرده است.
همچنین این بندر تاکنون با ارائه خدمات لجستیکی گسترده و امکانات حمل و نقل دریایی مناسب، امکان دسترسی به بازارهای جهانی، در ارتقای موقعیت ایران در زنجیره تأمین کالا و توسعه تجارت جهانی نقش‌آفرینی کرده است.
بدون‌تردید این بندر با مجهز شدن به امکانات پیشرفته‌تر و دسترسی به حمل و نقل ریلی می‌تواند در صادرات محصولات پتروشیمی و همچنین کالاهای متفرقه گوی سبقت را از بندر شهید رجایی برباید.
مجتمع بندری پارس به دلیل نزدیکی به تنگه هرمز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین گذرگاه‌های نفتی و تجاری جهان شناخته می‌شود که به مثابه پل ارتباطی بین شرق و غرب، نقشی کلیدی را در تسهیل تجارت دریایی این منطقه بازی کرده و می‌کند. علاوه بر این، به دلیل موقعیت ممتازی که در حاشیه خلیج فارس دارد، به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی برای واردات و صادرات کالاهای پتروشیمی و غیرنفتی و صنعتی محسوب می‌شود که ظرفیت بالایی در پذیرش کشتی‌های کانتینری، تسهیلات پیشرفته تخلیه و بارگیری و دسترسی به شبکه حمل و نقل جاده‌ای دارد.
در پایان باید این نکته را متذکر شد که مجتمع بندری پارس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مجاری صادرات محصولات غیرنفتی و پتروشیمی سهم بسزایی را در جابه‌جایی و ترانزیت این محصولات به کشورهای مختلف بازی کرده است. از همین رو در این سال‌ها نه تنها در توسعه اقتصاد دریامحور و تقویت صادرات ایران به دنیا فعالانه نقش‌آفرینی کرده، بلکه به افزایش سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در حوزه حمل و نقل دریایی نیز کمک زیادی کرده است.
بدون‌تردید در شرایطی که تحریم‌ها در پی فعال‌شدن مکانیسم ماشه، صادرات نفتی ایران را تحت شعاع قرار خواهد داد، توسعه این مجتمع بندری می‌تواند به صادرات محصولات غیرنفتی کشور و منطقه پارس جنوبی با اتکا بر حمل و نقل دریایی و عبور از دالان‌های آبی در تجارت خارجی ایران کمک زیادی کند.
